Het was een novemberochtend in 2010 waarop ik nog een beetje lag te soezen in bed na een korte nacht vol onderbrekingen door kindergeluiden, toen mijn man me wakker maakte met de woorden “werk aan de winkel”. De ochtendkrant plofte in mijn gezicht en een afschrikwekkende foto en grote kop “Don’t Try this at Home” schreeuwden me tegemoet.
2 Jaar eerder was ik voor de 3e keer thuis bevallen van een zoon. Een ervaring die mijn leven voor altijd zou veranderen. Nooit eerder had ik me zo krachtig, zo vol vertrouwen, zo op en top vrouw, zo veilig gevoeld in mijn leven als tijdens die avond. Een vlotte bevalling, pijnloos, blissfull zelfs!
De twee keren daarvoor waren ook thuis geweest. Ook in vertrouwen. Maar dit was anders.
In het kraambed probeerde ik mijn ervaring te delen met het bezoek. Maar keer op keer kwamen bij mijn bezoekers de waterlanders te voorschijn. Het leek alsof mijn euforie hun pijn opwekte. Bevallingstrauma na bevallingstrauma passeerde de revue.
Ik wist niet dat er zo veel geleden werd tijdens de geboortes van zo veel kinderen!
Heel graag wilde ik een bijdrage leveren aan het terugdringen van dit lijden door het vergroten van vrouwelijk leiderschap en vitaliteit in de zwangerschap en bevalling. In mijn praktijk voor integrale gezondheid werd dit mijn belangrijkste werk. Nu, 8 jaar later, zie ik veel vrouwen nog steeds worstelen met het beeld dat er in de maatschappij is ontstaan als we het hebben over de (thuis) bevalling. Wat hebben deze vrouwen nodig om vanuit vertrouwen en gezondheid hun kinderen te baren?
In 2010 raakte ik betrokken bij de initiatiefgroep rondom de GeboortenisBlog van Hester Appelman. Samen met Christine Derksen en Minna Sangi kwamen wij tot de oprichting van Stichting de Geboortenis. Een innovatief gezondheidsinitiatief dat zich richt op het welzijn van moeder, kind, vader en gezin in de #eerste1000dagen van een nieuw leven.
De Geboortenis werkt aan de realisatie van een innovatief geboortethuis in Zutphen waarin de creatie van een ‘ecologisch en healing environment’ aan de basis staat van duurzame geboortezorg.
Graag nodigen wij u uit voor een open dialoog over de optimalisatie van de volksgezondheid door een #kansrijkestart in de eerste 1000 dagen, van pré- conceptie tot 3e levensjaar.
Heeft dit artikel impact gehad op de Nederlandse geboortezorg?
Het artikel ging over babysterfte. Die zou beduidend hoger zijn in Nederland dan elders, en het lag allemaal aan de thuisbevalling.
Later werd duidelijk dat het onderzoek een andere, meer genuanceerdere conclusie gaf dan wat de kranten die dag de wereld inhielpen. Maar toen was deze boodschap al wat grif opgepakt door tegenstanders van de thuisbevalling, sensatiezoekers en actiegroepen vóór de thuisbevalling.
Een gepassioneerd debat was geboren.
Nederland is wereldwijd een uniek land door haar geschiedenis van de thuisbevalling.
Ons zorgmodel waarin een duidelijke rol voor de verloskundige is weggelegd, en waar een thuisbevalling legaal is, is elke dag zeldzamer aan het worden.
Onderzoekers wereldwijd kijken met verwondering en bewondering naar ons. En waarschuwen voor een trend waarmee zichtbaar wordt dat steeds minder vrouwen in de ‘Westerse wereld’ zelfstandig, zonder interventies kunnen bevallen. Steeds vaker worden bevallingen ingeleid of is bijstimulatie met medicatie nodig tijdens de bevalling. In Europa bevalt gemiddeld 27% van de vrouwen met een keizersnede. In Amerika wordt 95% van de bevallingen opgewekt met medicatie.
Steeds meer vrouwen beginnen te geloven dat ‘hun lichaam dit niet zelf kan’ en kijken ontevreden terug op hun bevalling.
Met alle leed van dien.
Is deze trend in Nederland ook steeds meer zichtbaar aan het worden? Gaat het nog werkelijk ánders in Nederland?
Cijfers: de feiten op een rijtje
In Nederland zien we in de jaren 2010-2016 gemiddeld 170.000 bevallingen per jaar. De overgrote meerderheid van deze bevallingen vinden plaats in het ziekenhuis (88%), 17% in de 1e lijn poliklinisch, 71% in de 2e lijn. Het totale aantal 1e lijns bevallingen nam in deze period af van 32 naar 29%, waarbij het aantal thuisbevallingen nog sterker daalde. (19% naar 12%).
Waar vroeger 2/3 van de vrouwen in de eerste lijn thuis beviel, is dat nu in de meeste gemeentes nog maar 1/3. 71% van de vrouwen bevalt inmiddels in het ziekenhuis onder controle van de gynaecoloog of klinisch verloskundige (2e lijn) met een medische indicatie in verband met een complicatie of vanwege de wens voor medicamenteuze pijnstilling.
Het aantal keizersnedes steeg in 2015 tot gemiddeld 16,6% (20,7% onder vrouwen die voor de eerste keer bevallen) .
In Europa is dit gemiddeld 27%.
In November 2018 presenteerde het CPZ de nieuwste cijfers van Perined over 2015 en 2017 .
In Nederland is de perinatale sterfte (vanaf 22 weken zwangerschapsduur) gedaald van 10,5 per duizend geboortes in 2004 naar 7,8 per duizend geboortes in 2015, een daling van 25,7%.
In 2017 bleef dit getal vrijwel gelijk; 7,7 per duizend geboortes.
De sterfte van levendgeborenen (neonatale sterfte) gerekend vanaf 24 weken zwangerschap tot 28 dagen na de geboorte daalde tussen 2004 en 2015 van 2,8 per duizend geboortes naar 2,0 per duizend geboortes.
We kunnen hieruit concluderen dat het sterfte cijfer in Nederland na een aanvankelijke daling stabiel blijft en er in 99,3 % van de geboortes sprake is van een levende baby.
Kosten van de Geboorte Zorg
Het is lastig om te zeggen wat een zwangerschap, bevalling en geboorte werkelijk kost.
Wat ons opvalt is dat iedere instantie hiervoor namelijk andere bronnen hanteert. De verloskundige krijgt per zwangere een vast bedrag en kan extra handelingen daarnaast declareren. Ziekenhuizen onderhandelen met de zorgverzekeraar en krijgen een vast bedrag per bevalling. Hierdoor ontstaat de indruk dat we weten wat de zorg kost.
Uiteindelijk gedeclareerde DBC’s (behandelcodes voor verrichtingen in het ziekenhuis) zoals verwerkt in de administratie van het RIVM geven een overzicht van daadwerkelijk verrichtte handelingen, ongeacht of deze gedekt werden door het vastgestelde tarief.
Wat zien we als we deze cijfers bekijken?
Het tarief dat staat voor eerstelijns verloskundige zorg, waarbij de vrouw gedurende de gehele zwangerschap en bevalling onder begeleiding blijft van de verloskundige is €1484 plus bijkomende kosten mbt aanvullende diagnostiek en echo’s. (NZa 2018)
In het overzicht van het RIVM (1e lijnszorg zw&geb 2015) komen de totale kosten voor 1e lijns zorg op €3661,43, (29% vd gevallen) dit is inclusief kraamzorg (€2024 per bevalling), overige zorgkosten en administratie kosten.
Over 2e lijns verloskundige zorg en bevalling in het ziekenhuis onderhandelen zorgverzekeraar en ziekenhuis, waarbij voor de leek onzichtbaar blijft wat de uitkomst is.
Onderzoek van RIVM cijfers (2e lijnszorg zw&Geb 2015) laat zien dat de kosten van complete verloskundige zorg in de 2e lijn, inclusief overige zorg en kraamzorg in de 1e (€2024) en 2e lijn (€234) gemiddeld uitkomen op €15.419 (17% vd gevallen) . Dit bedrag wordt nog hoger als de begeleiding van de zwangerschap en bevalling startte in de eerste lijn, want dan komen die kosten er bij (€17.012 in 21% vd gevallen). Wat hierin voor ons opvalt is dat de grootste kostenpost de 2e lijnszorg is, terwijl de meeste contacturen zorg aan de zwangere door de 1e lijn geboden worden. Deze extra kosten zullen dus vooral toe te schrijven zijn aan interventies en medisch specialistisch handelen. Ook zien we dat er in de 2e lijn veel meer kosten gemaakt worden mbt beheer en administratie.
Waarom worden in Nederland steeds meer vrouwen verwezen naar de 2e lijn voor consulten gedurende de zwangerschap? Waarom wordt 21% van de vrouwen tijdens de bevalling nog verwezen naar de 2e lijn om daar te bevallen? Als 87% begon met een ‘gezonde zwangerschap’ die prima begeleid kon worden door de verloskundige, waarom ging het dan toch mis in meer dan de helft van de gevallen (54%)?
Het aantal inleidingen, kunstverlossingen, keizersnede’s stijgt. De roep om medicamenteuze pijnbestrijding stijgt. Steeds vaker is bijstimulatie met wee- opwekkers nodig. Het aantal postpartum depressies stijgt. Het aantal echtscheidingen gedurende de eerste 3 levensjaren van het eerste kind stijgt. De kosten voor de jeugdzorg in de latere levensjaren van het kind drijven menige gemeente in de rode cijfers.
Wat is de link met de manier waarop en wáár deze kinderen geboren zijn?
“Studies have related perinatal exposures and outcomes during pregnancy to increased susceptibility to many conditions, including asthma, allergies, obesity, hypertension, and other metabolic diseases.” – Peristat Report 2018
De tv serie ‘Hoe Bevalt Nederland in 2018’ boog zich vooral over de nieuwste technologische mogelijkheden en toonde geen enkele normale poliklinische of thuisbevalling.
Wat doet dit met de zwangere vrouw die thuis op de bank zit te kijken?
De kracht van een mythe..
Een normale, ongestoorde bevalling thuis, in het geboortecentrum of in de polikliniek is zowel voor moeder en kind, als voor degene die opdraait voor de gemaakte kosten, de gezondste keuze.
De overheid en de gemeentes, die uiteindelijk zullen moeten opdraaien voor de kosten op korte én lange termijn, beginnen de kracht te zien van optimale zorg in de eerste 1000 dagen.
Programma’s voor de ‘kwetsbare zwangere’ , Kansrijke Start en de Preventie agenda 18-22 van het CPZ zijn hier mooie voorbeelden van.
De minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge legt zelfs samen met Professor Tessa Roseboom bij Jinek uit waarom de #eerste1000dagen, inclusief de voorbereiding hierop, van groot belang zijn voor een duurzame samenleving.
Maar zolang de mythe leeft dat zowel voor moeder als baby bevallen levensgevaarlijk is, en vrouwen dit niet zonder ziekenhuisbed en (technische) interventies kunnen, zijn alle goede bedoelingen ten spijt.
Hoe keren we de trend van het afnemend aantal 1e lijns bevallingen en toenemend aantal verwijzingen en interventies?
Hoe kunnen we in Nederland trouw blijven aan ons eigen systeem dat van nature de autonome kracht en intrinsieke instinctieve wijsheid van de vrouw eert?
Hoe herschrijven we de mythe van bevalling en geboorte naar een positief verhaal dat uitnodigt tot vertrouwen, groei en empowerment (bekrachtiging) van zwangere en zorgverlener?
Het Rendement van Holistische Geboortezorg
Holistische Geboortezorg gaat over het optimaliseren van de fysieke, mentale, emotionele, sociale en spirituele omstandigheden waarin een kind in de #eerste1000dagen wordt verwelkomd.
De boodschap van de Geboortenis gaat erover dat ieder mens zich vanaf het allereerste begin welkom mag voelen zoals hij/zij is.
Dat iedere moeder vanuit vertrouwen in het eigen kunnen en haar eigen wijsheid, in contact met haar angsten én intuïtie zwanger mag zijn en kan bevallen.
Dat geboorte een helende omgeving nodig heeft waarbinnen in alle rust en veiligheid een natuurlijk proces dat al eeuwen bestaat in al zijn eenvoud ongestoord voortgang kan vinden.
Willen wij een duurzame, gezonde samenleving creëren dan begint deze bij een gezonde zwangerschap en geboorte.
Wij zien het moederschap als een ontwikkelingsweg van persoonlijk, vrouwelijk leiderschap. Optimalisatie van de gezondheid bij een kinderwens, en gedurende de zwangerschap dragen bij aan langdurige gezondheidswinst voor moeder en kind.
Mentale veerkracht en gezond zelfvertrouwen maken een vrouw stressbestendig, waardoor zij beter voor zichzelf en haar kinderen kan zorgen. Dit heeft effect op de kwaliteit van haar relaties, zowel privé als op de werkvloer.
Als vrouwen echter onvoldoende zijn voorgelicht, onwetend zijn over wat zij kunnen verwachten, zich niet láten informeren omdat zij ‘het wel over zich heen laten komen’, of om andere redenen onvoorbereid dit proces in gaan, ontstaat een suboptimale situatie die mogelijk vervelende gevolgen kan hebben voor moeder, kind en zorgprofessional.
Maar wie vertelt dit aan de aanstaande ouders? Zijn zij zich werkelijk bewust van hun eigen verantwoordelijkheid en mogelijke inbreng? Voelen zij zich voldoende uitgenodigd om hierin pro-actief te zijn? Voelt de zorgprofessional zich geroepen hierin een ‘directieve’ houding aan te nemen, of ligt hier juist een taboe op?
Ook de geboortezorg professional heeft behoefte aan bijscholing, bekrachtiging, aanmoediging en een gezonde werkomgeving. Hoge werkdruk, onderling wantrouwen, angst voor fouten en tuchtrecht kunnen de professional gaan belemmeren in zijn/haar vermogen om zich empathisch en vertrouwen wekkend op te stellen. Dit beïnvloedt de kwaliteit van de geleverde zorg. Het risico op interventies neemt toe. Dit leidt tot stress, en soms zelfs trauma, bij moeder, kind én professionals.
Hoe houd je geboortezorgverleners gezond als hun werkomstandigheden ongezond zijn?
Hoeveel interventies kunnen voorkomen worden als de zwangere én de zorgprofessional minder stress hebben?
Als de eerste imprint in het leven van een kind een imprint van vertrouwen en liefde is, spreken wij van een #KansrijkeStart. De #eerste1000dagen van een mensenleven zijn van grote invloed op de lange termijn gezondheid, emotionele stabiliteit, mentale veerkracht en het zelfvertrouwen van de mens. Er is voor ieder kind maar 1 kans op een optimale start in die eerste 1000 dagen.
Optimale zorg in deze periode levert korte én lange termijn winst voor moeder, kind en gezin op fysiek, mentaal, emotioneel en sociaal maatschappelijk niveau.
Do try this at Geboortenis
We zijn in Nederland gedurende de afgelopen 100 jaar bijzonder succesvol geweest in het terugdringen van de baby en kindersterfte. De geboortezorg is goed georganiseerd. (Bijna) Elke vrouw kan binnen 20 min. terecht bij een verloskundige en in een ziekenhuis. De acute doelstelling, een levend kind, wordt in 99,3% van de gevallen gehaald, mede dankzij de hoge kwaliteit van zorg in de ziekenhuizen, de medische technologische ontwikkelingen en de grote hoeveelheid ziekenhuizen die in Nederland acute verloskundige zorg bieden.
De uitdaging van deze tijd zit hem erin dat wij ons gaan richten op de gewenste uitkomsten als het gaat om lange termijn gezondheidswinst en duurzame gezondheid van de samenleving.
Dat meer vrouwen gezond en vitaal door een zwangerschap en bevalling komen. Dat meer kinderen natuurlijk geboren worden en de ‘zachte landing’ krijgen die optimale hechting, het slagen van borstvoeding, de ontwikkeling van een gezond microbioom en immuunsysteem en nog vele andere zaken faciliteert. Dit vraagt om moedige en wijze samenwerking én commitment van alle verschillende zorgverleners en instanties die aanstaande ouders begeleiden.
Het maakt ons niet uit of een vrouw thuis of in het ziekenhuis wil bevallen, of zij een verloskundige of gynaecoloog naast zich wil of moet hebben. Of zij gebruik wil maken van pijnstilling, weeopwekking, Rebozo doeken, warm waterbaden of geur olie.
Het maakt ons wél uit hoe zij zich hierop voorbereidt. Of zij goed geïnformeerde keuzes kan maken die gebaseerd zijn op feiten en up to date onderzoek. Of zij zich voldoende veilig voelt. Zich gezien en gehoord voelt in haar wensen en behoeften. Over het zelfvertrouwen kan beschikken dat nodig is om vanuit innerlijke kracht regie te voeren in de bijzondere levensgebeurtenissen die de bevalling en geboorte voor haar en haar kind zijn. Dat zij zich ook na de bevalling fit genoeg voelt om leiding te kunnen geven aan haar leven, gezin en werk of eigen bedrijf.
Een #kansrijkestart in de #eerste1000dagen van een nieuw leven begint bij een warm en ontspannen welkom.
U bent van harte welkom om hierover met ons in gesprek te gaan.
De eerste Geboortenis in Zutphen biedt een helende omgeving waarbinnen in alle rust en veiligheid, onder professionele continue begeleiding, het natuurlijke geboorteproces ongestoord voortgang kan vinden. Tevens bieden wij (online) voorlichting voor (aanstaande) ouders en zorgprofessionals.
Wilt u meer weten over het Ecologische Geboortethuis, een bijdrage leveren aan de realisatie van de eerste locatie of op een andere manier uw bevindingen met ons delen, laat dit dan aan ons weten in een reactie onder deze blog of aan info@geboortenis.nl
Op 21 februari 2019 presenteert De Geboortenis haar plannen tijdens Demo Day, georganiseerd door het Cleantech Center Zutphen.
Wilt u hierbij aanwezig zijn, meld u dan aan via deze link.
drs Nienke Stoop, Arts www.geboortenis.nl
Quote uit rapport Peristat:
“some major risk factors for maternal and infant complications, including older maternal age and obesity, are becoming more common and have the potential to stop or to reverse downward trends in mortality. Reducing these risk factors among childbearing women requires a holistic focus on population health before and during pregnancy.”
BRONNEN
De bewuste krantenkop
https://www.nrc.nl/nieuws/2010/11/03/dont–try–this–at–home–11964558–a1140923 en reacties hierop:
Thuis bevallen is wél veilig • www.nrc.nl
https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/minder- babysterfte-bij-gynaecoloog.htm
Cijfers Geboortezorg
Kosten van de zorg:
https://www.qruxx.com/op–weg–naar–waardegedreven–geboortezorg/
https://developingchild.harvard.edu/wp–content/uploads/2010/05/Foundations– of-Lifelong-Health.pdf
Noncommunicable Diseases and Maternal Health • www.mhtf.org
Auteur: Nienke Stoop
Nienke Stoop (1975) is Arts Acupuncturist en sinds 2010 betrokken bij de oprichting van Stichting de Geboortenis en de realisatie van het Ecologisch Geboortethuis in Zutphen.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en ontvang als eerste het nieuws over nieuwe trainingen, blogartikelen en bijeenkomsten.
