Wanneer je bevalling lijkt te stagneren (plateaufase), de weeën worden minder sterk en/of minder frequent, kan het uitdraaien op een stressvolle situatie als je niet goed geïnformeerd bent over de mogelijke oorzaken en opties. Afhankelijk van wie je zorgverlener is tijdens de bevalling en hoe strikt hij of zij de protocollen volgt, zal deze je adviseren Syntocinon of Pitocin (synthetische oxytocine) toe te laten dienen via een infuus en/of je vliezen te laten breken, beide voor het opwekken van de weeën. Een nadeel van het ‘kunstmatig’ opwekken van de weeën is dat het tegen je lichaam EN je baby in gaat. Je lichaam en je baby worden min of meer gedwongen sneller te werken dan kan en verliest hiermee de controle. Normaal gesproken kan je lichaam het systeem zelf regelen en gas bijgeven of remmen wanneer het nodig is. Bijvoorbeeld als je kindje moeite heeft met draaien en iets meer tijd nodig heeft en wellicht i.c.m. een andere houding weer verder kan. Bovendien kun je met een infuus minder rusten tussen de weeën door wat niet bevorderlijk is voor de persfase waar je al je energie nodig hebt.

Zelfvertrouwen

Deze manier van handelen kan bovendien een grote impact hebben op hoe de vrouw over zichzelf gaat nadenken. ‘Heb ik gefaald?’ ‘Mijn lichaam functioneert niet.’ ‘Ik ben een slechte moeder.’ Dit kan versterkt worden als de partner machteloos moet toekijken hoe de situatie wordt overgenomen en er niets anders op zit dan maar toekijken.  De negatieve spiraal van gedachten die dan kan ontstaan brengt stress teweeg, wat op zijn beurt het geboorteproces verder kan doen stagneren. Stress kan namelijk de aanmaak van oxytocine (weeënopwekker)  remmen of verhinderen. Bovendien kan een plotselinge toename van weeën door de wee opwekkend en weinig rust tussen de weeën door stress opleveren voor de baby.

Het zij zo?

Hoe je hiermee omgaat heb je gelukkig zelf in de hand. Bovendien zijn er een aantal dingen die je kunnen helpen in een dergelijke situatie. Het is handig dat de aanwezige partner hiervan op de hoogte is en je het niet hoeft uit te leggen. Deze tips zijn:

Wees geïnformeerd!

Hier begint alles mee, want in de situatie zelf gaat het vaak zo snel dat je weinig tijd krijgt om vragen te stellen. In dit filmpje krijg je hier een goed beeld van.

Zo is het goed om te weten hoe je zorgverlener bepaalt hoe de bevalling vordert. Ze doen dit aan de hand van de volgende punten:

• ontsluiting van de baarmoeder (10 cm is een volledige ontsluiting)
• dikte van de baarmoederhals (zie afbeelding rechts)
• sterkte van de weeën (dmv een band om de buik of door een drukkatheter)
• tijd tussen de weeën
• duur van de weeën
• positie van de baby in het bekken (hoever de baby is ingedaald)
• gedrag van de moeder

Deze checklist die medici gebruiken is echter niet altijd even betrouwbaar en vraagt nogal wat ervaring van de verloskundige of gynaecoloog. Met name doordat iedere situatie opnieuw bekeken dient te worden met de situatiespecifieke kenmerken die van invloed zijn op het verloop van de bevalling. Helaas is dit een kunst die wanneer een zorgverlener onder tijddruk staat, vaak moeilijk te handhaven is. Over het algemeen zijn met name minder ervaren zorgverleners sneller geneigd om vroeg in te grijpen, vooral als het gaat om het aantal centimeters dat een vrouw per uur ontsluit. Vaak wordt aangehouden dat de vrouw +- een cm per uur ontsluit. Uit onderzoek blijkt echter dat het kan variëren van een halve cm tot 2 cm per uur.  Het is een schatting die ze maken door de baarmoederhals te voelen. Niet echt betrouwbaar en bovendien vaak niet fijn voor de moeder. Bovendien is een plateaufase heel veel voorkomend en niet alarmerend als het verder goed gaat met de baby en moeder.

Oorzaak van het stagneren?

Er kunnen meerdere oorzaken zijn waardoor de bevalling stagneert. Factoren zijn:

• hoe lang heeft de ontsluitingsfase geduurd?
• hoe uitgeput is de moeder?
• hoe krachtig zijn de persweeën?
• hoe effectief  en efficiënt zijn de persweeën?
• hoe ligt de baby en is deze ligging bevorderlijk voor het geboorteproces of kan het juist leiden tot een moeizame uitdrijving (lees meer)?
• hoe goed kan de moeder zich in deze omgeving ontspannen?
• in welke positie bevindt de moeder zich (lees meer)?

Tips

Kom in beweging en verander van positie!

Door de zwaartekracht wordt de baby als vanzelf naar beneden geduwd. Hierbij duwt zijn hoofdje op de baarmoederhals die vervolgens sneller dun wordt en ontsluit.  Een fijne manier die veel toegepast wordt in het midden oosten is BUIKDANSEN. Het is sensueel, ontspant (als je niet teveel je best doet) en helpt de baby de juiste positie te vinden.

Verander van omgeving

Check om de omgeving waarin je je bevindt wel prettig aanvoelt. Hoe zijn de mensen, voel je je op je gemak bij hen? Hoe is het licht, het geluid en de kamer waar je je in bevindt? Het gaat erom dat je je volledig kunt ontspannen, alles wat daaraan bijdraagt kan blijven, alles wat dat niet doet eruit. Heel simpel! Al deze factoren kunnen namelijk stress veroorzaken en daardoor mogelijk de bevalling negatief beïnvloeden (lees meer). Ook is bekend dat de hersenen ‘s nachts meer oxytocine produceren. Een donkere kamer ondersteunt dus het geboorteproces (Bron: Wij zijn ons brein – Dr. Swaab)!

Stimuleer de tepels, zoen, knuffel en vrij met je partner

Al deze dingen helpen het oxytocine niveau op een natuurlijke manier te verhogen. Oxytocine wordt namelijk ook wel het liefdes of knuffel hormoon genoemd. Dus maak gebruik van je partner en maak het gezellig. Probeer het in ieder geval 5 minuten en kijk wat het doet. Ook hierbij is de omgeving van belang. Voor het scannen van de omgeving zou je jezelf dus af kunnen vragen “kan ik in deze kamer vrijen met mijn partner?”.  Zo nee, waarom niet?

Acupunctuur of acupressuur

Acupunctuur/pressuur is een geweldige techniek die op een natuurlijke manier kan ondersteunen tijdens de zwangerschap, de bevalling en na de bevalling. Een korte handleiding kun je hier downloaden. Jij of je partner kunnen het zelf leren toepassen.

Lucht je hart

Naast de fysieke transformatie die er plaats vindt tijdens en bevalling, vindt er ook een transformatie plaats op emotioneel, psychische en spiritueel niveau. Je wordt moeder, er komt weer een nieuw iemand in je leven. Bovendien ben jij verantwoordelijk voor deze persoon. Je zult dus letterlijk en figuurlijk ruimte moeten maken voor de baby. Dit kan zwaar zijn, de verantwoordelijkheid, de onzekerheid, zelf minder ruimte hebben, herinneringen aan een eerdere of zelfs de eigen geboorte. Ook veranderd de relatie tussen jou en je partner, de familie en je werk. Alles is dus in beweging! Alle emoties die dit teweeg brengt worden in het lichaam opgeslagen als ze niet worden verwerkt. Dit kan weer stress veroorzaken en de baby en de bevalling beïnvloeden. Het is daarom van belang om ‘wat er ook is’, je emoties goed te blijven voelen en uiten op een gezonde manier. Een goede begeleiding tijdens de zwangerschap en bevalling, waarin je ruimte kan maken voor jouzelf, kan daaraan bijdragen.

Heb geduld

In veel gevallen is meer geduld voldoende  om de bevalling weer op gang te laten komen. Het is bovendien veel voorkomend dat er een pauze plaatsvindt, een rustfase, tussen de volledige ontsluiting en de persfase. Tijdens deze rustfase kan de baby zijn longen voorbereiden, zich in een betere positie bewegen en zich emotioneel en psychisch voorbereiden op de geboorte. Hetzelfde geldt voor de moeder, de moeder kan weer op adem komen, haar bekken kan zich verwijden, ze begint borstvoeding aan te maken en ook zij heeft de ruimte om te voelen wat er allemaal door haar heen gaat. Een dergelijke rustfase komt bij 50% van de vrouwen voor tijdens de ontsluitingsfase en kan variëren van enkele minuten tot uren (meer onderzoek).

Samenvatting

Wanneer een bevalling om wat voor reden blijkt te stagneren, zijn er een aantal dingen die gedaan kunnen worden. Vóór er iets gedaan wordt is het verstandig om te kijken wat de onderliggende oorzaak zou kunnen zijn. Alleen dan kan de juiste techniek worden gekozen. Het versterken van de weeën terwijl de baby niet in een opimale positie ligt heeft namelijk een averechts effect en moet dus eerst worden uitgesloten. Bovenstaande tips gelden grotendeels ook voor het opwekken van de bevalling. Mocht je het advies krijgen om de bevalling te laten opwekken, dan kun je deze tips ook zelf toepassen.

Hester Appelman is Psychologe, Doula en TRE provider.